Renowacja porcelanowej figurki

Może renowacja to zbyt dużo powiedziane, bo nie udało mi się odtworzyć pierwotnego stanu figurki, chyba szeroko rozumiana naprawa, pasuje lepiej. 

Zaczęło się od tego, że znajoma przyniosła mi do naprawy rodzinną pamiątkę – porcelanową figurkę rokokowej pary (miło, swoją drogą, że wierzyła, iż potrafię coś zdziałać). 

Dama siedzi na krzesełku z wachlarzem w delikatnej rączce, a kawaler zażywa tabaki. Oboje piękni, delikatni i wzniośli. U nóg pięknej pani znajdował się też piesek, który „na przestrzeni dziejów” miał mały wypadek, w wyniku czego zostały mu tylko tylne łapki i kawałek tułowia. 

Piesek jedną łapą opierał się o suknię swojej pani - to motyw charakterystyczny dla sztuki rokoka, podejmowany często również w malarstwie. 

Odtworzenie pieska było właśnie moim zadaniem, ale jak się okazało wyszło coś zupełnie innego…

Figurka nie jest sygnowana, ale sądząc po charakterystycznym dla wyrobów rosyjskich szkliwie iryzującym (lustr) dającym tęczowy połysk, to wyrób z tego kraju. Szkliwo to zobaczymy na niektórych partiach figurki, np. na pasach spodni kawalera. Przedmiot powstał pod koniec XIX wieku, prezentuje dość wysoki poziom artystyczny, co widoczne jest np. w dekoracji twarzy postaci. Niestety, być może w sklepie sprzedawcy (pośrednika pomiędzy wytwórnią a klientem), ktoś „żeby było jeszcze piękniej” domalował pewne partie dekoracji (ciemnoniebieski surdut kawalera, krzesełko) i niezbyt dokładnie wypalił farby, a być może nie zrobił tego wcale, bo kolor w tym miejscu trochę się kruszy. W XIX wieku taka praktyka, dodatkowej dekoracji, w sklepach z porcelaną była stosowana dosyć często. Były tam małe piece do wypalania farb naszkliwnych, bo klient zawsze mógł zażądać namalowania na serwisie np. swoich inicjałów i trzeba było takie zlecenie zrealizować na miejscu. Na szczęście te sklepowe „poprawki” na figurce widoczne są bardziej z tyłu postaci.

Tajemnicą figurki jest to, że nie jest to tylko zwykła dekoracja, ale kryje w sobie świecznik na dwie świece, który gdy nie potrzebujemy światła przykrywa się, a przedmiot jakby nigdy nic, stawiamy w serwantce (choć jak mówi jego właścicielka, odkąd pamięta stał na kominku).

Naprawę zaczęłam od dokładnego przyglądnięcia się figurce i oczyszczenia jej z kurzu. Ze względu na to, że to nie moja własność, podjęłam w tym względzie „najwyższe środki bezpieczeństwa”. Po pierwsze sprawdziłam wacikiem jak zareagują na wodę partie domalowywane. Okazało się, że nie ścierają się, a to był dobry znak. Włożyłam więc figurkę do plastikowej miedniczki wyścielonej miękkim ręcznikiem – wszystko żeby się nie obiła – i wypełnionej ciepłą wodą z płynem do naczyń. Potem delikatnie, za pomocą miękkiego małego pędzelka, oczyściłam wszystkie porcelanowe zakamarki. Pozwoliłam figurce naturalnie wyschnąć układając ją na miękkim ręczniku.

Do uzupełnienia braków porcelany kupiłam w sklepie dla plastyków specjalną masę do rzeźbienia, przypominającą surową masę porcelanową, ale której nie trzeba wypalać (schnie naturalnie).

Od cioci-graficzki przywiozłam różne narzędzia (skalpele, igły, nożyki) pomocne w rzeźbieniu oraz farby do pomalowania uzupełnień. 

Rozłożyłam swój niemal profesjonalny warsztat i przez dwie godziny modelowałam pieska, a właściwie starałam się go wymodelować, bo zadanie to mnie przerosło (nigdy nie byłam dobra w rzeźbie, zawsze wolałam malarstwo). Poddałam się, ale praca z masą rzeźbiarską była bardzo przyjemna, więc postanowiłam pobawić się nią jeszcze chwilę bez zaprzątania sobie głowy biednym, zdekompletowanym zwierzakiem. 

I jakoś tak „samo się zrobiło”, że ulepiłam piękną różę, bardzo podobną do tych, jakie spotyka się na figurkach z porcelany. Przyglądnęłam się jej i wiedziałam już, że zamiast pokojowego pieska obok damy stanie kosz róż, który właśnie podarował jej kawaler. Dla porcelanowych postaci z pewnością taka odmiana po ponad stu latach będzie przyjemna, a i cała scena nabierze romantyzmu i świeżości.

Zaczęłam od wyplecenia koszyka. Potem na drucikach wymodelowałam kwiaty i listki róż. Zostawiłam wszystko do wyschnięcia na dobę. 

Na drugi dzień pomalowałam elementy farbą akwarelową, a kiedy  ta wyschła pociągnęłam je bezbarwnym lakierem do paznokci (tu profesjonalny renowator złapie się zapewne za głowę - ale efekt osiągnęłam). 

Nie chciałam, żeby kosz wyglądał całkiem jak porcelanowy, ta naprawa miała być swojego rodzaju zabawą, „dialogiem z mistrzem”, balansującym momentami na granicy kiczu (podobnie, zresztą, jak w sztuce rokoka).

Kosz nałożyłam na resztki psiego tułowia, maskując utłuczenia (przykleiłam go za pomocą kilku kropli kleju Magik). Do wnętrza kosza włożyłam kulkę świeżej masy rzeźbiarskiej (też ją przykleiłam) i nabiłam w nią różyczki i listki. Całość znów zostawiał na dobę do zastygnięcia. 

Efekt jest zadowalający. Powiedziałbym nawet, że niewprawne oko nie szybko zauważy, że róże „wyhodowano” w XXI wieku. Figurka nabrała frywolności i radości, wydaje mi się nawet, że dama lekko się uśmiechnęła…